Pigwa i pigwowiec to dwa owoce o podobnej nazwie, ale różnej budowie i składzie chemicznym. Podobieństwo przypisywane jest im jednak nie tylko ze względu na nazwy, ale też owoce, które różnią się głównie rozmiarem i aromatem. Owoce pigwowca są małe, wielkości orzechów włoskich, owoce pigwy natomiast osiągają kształt i rozmiar przypominający jabłka lub gruszki.
Pigwowiec (Chaenomeles Lindl.)
Pigwowce należą do rodziny różowatych (Rosaceae), podrodziny jabłkowych (Pomoideae). Ich owoce charakteryzują się nieregularnym kształtem i zróżnicowaną wielkością; zwykle przybierają kształt jabłka o średnicy około 4 cm i masie poniżej 50 g. Duży potencjał użytkowy owoców pigwowca – właściwości ozdobne oraz jadalne owoce – sprawił, że obecnie uprawia się go w całej strefie umiarkowanej i wykorzystuje w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Pigwowce zawierają duże ilości przeciwutleniaczy takich jak witamina C (od 55 do 92 mg/100 g świeżej masy) i polifenole, oraz dużą ilość związków fenolowych: kwasów fenolowych i flawonoidów (645 mg/100 g sumy polifenoli). Są również bogate w składniki mineralne – to najzasobniejsze w żelazo i molibden owoce! Zawierają także spore ilości magnezu, sodu, miedzi, cynku i fosforu.
Pigwa pospolita (Cydonia oblonga Mill.)
Owoce pigwy pospolitej należą do tej samej rodziny różowatych (Rosaceae) co pigwowce. Pomimo tego wciąż są mało znane wśród przetwórców i konsumentów. Dość duże białe lub różowe kwiaty pigwy osadzone są na niedużym drzewie i pojawiają się później niż u większości drzew owocowych, bo w połowie maja. Owoce są zbliżone kształtem do jabłka lub gruszki. Ich cechą charakterystyczną jest skórka pokryta kutnerem, który ściera się w trakcie dojrzewania. W polskich warunkach owoce dojrzewają dość późno, na przełomie września i października, mają żółte zabarwienie i zwykle ważą ok. 100–200 g. Miąższ pigwy w 100 g zawiera powyżej 80 g wody oraz około 0,4 g białka i 0,1% tłuszczu. Dzięki dużej zawartości pektyn (0,4%) spożywanie owoców pigwy zmniejsza dolegliwości układu pokarmowego oraz korzystnie wpływa na perystaltykę jelit. Pozostałe składniki to kwasy organiczne (2%, głównie kwas jabłkowy, cytrynowy i winowy), cukry (8,75–12%, w tym 5,97–9,28% fruktozy, 2,77–3,31% glukozy, 1,16–2,58% sacharozy). Owoce pigwy pospolitej są bogatym źródłem makroelementów takich jak żelazo, potas, miedź i mangan. Owoce pigwy w porównaniu do owoców pigwowca są znacznie bardziej ubogie w witaminy, np. zawierają jedynie ok. 25 mg/100 g witaminy C.
Pigwa i pigwowiec wbrew podobieństwu nazw własnych to inne, choć często mylone rośliny. Pigwowiec to krzew, a pigwa to drzewo. Najłatwiej przekonać się o różnicach… smakując. Pigwowce najczęściej wykorzystywane są jako dodatek do herbaty. Natomiast z pigwy przygotowuje się przetwory i nalewki.
- Rumpunen K.: Chaenomeles: Potential New Fruit Crop for Northern Europe; w Janick J., Whipkey A.: Trends in new crops and new uses. ASHS Press Alexandria 2002
- Du H, Wu J, Li H. Polyphenols and triterpenes from Chaenomeles fruits: Chemical analysis and antioxidant activities assessment. Food Chem 2013; 141:4260-8.
- Sokołowska-Woźniak A, Szewczyk K, Nowak R. Phenolic acids from Cydonia japonica Pers. Herba Pol 2002; 48(8):214-8.
- Tarko T., Duda-Chodak A., Pogoń P.: Charakterystyka owoców pigwowca japońskiego i derenia jadalnego. Żywność Nauka Technologia Jakość 6(73):100-8, 2010
- Fronc A, Oszmiański J. Pigwowiec i aronia – surowce do produkcji herbat owocowych. Wiad Ziel 1994; 1:19-20.
- Silva B.M., Andrade P.B., Valentao P., Ferreres F., Seabra R.M, Ferreira M.A.: 2004. Quince (Cydonia oblonga Miller) fruits (pulp, peel, and seed) and jam: antioxidant activity. J. Agric. Food Chem., 52, 4705–4712.
- Rejman A.: 1994. POMOLOGIA odmianoznawstwo roślin sadowniczych. Praca zbiorowa pod redakcją Rejmana. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa.
