Jagoda kamczacka

W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie uprawą mało znanych gatunków roślin, takich jak jagoda kamczacka. Badania naukowe wykazały, że jej owoce stanowią dobre źródło związków przeciwutleniających, dzięki czemu mogą odegrać znaczącą rolę w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Ze względu na bogaty skład chemiczny, właściwości antyoksydacyjne oraz działanie prozdrowotne owoce te są doskonałym składnikiem funkcjonalnych produktów żywnościowych.

Pochodzenie

Jagoda kamczacka (Lonicera caerulea L. var. kamtschatica Sevast.), nazywana również suchodrzewem kamczackim lub wiciokrzewem kamczackim, należy do rodziny przewiertniowatych (Caprifoliaceae) i pochodzi z północno-wschodniej Azji. Pierwsza wzmianka o niej pojawia się w literaturze z 1894 roku. Obecnie owoce te są powszechnie uprawiane w Chinach, Rosji i Japonii. Stają się również coraz bardziej popularne w Polsce.

Wygląd

Jagoda kamczacka jest wieloletnim krzewem liściastym pokroju prawie kulistego o wysokości dochodzącej do 1,5 m. Krzewy są łatwe w uprawie i bardzo odporne na mróz, wytrzymują spadki temperatury sięgające nawet do -40°C. Owoce jagody kamczackiej odznaczają się charakterystycznym butelkowatym kształtem oraz fioletowo-granatową barwą z ciemnoniebieskim woskowym nalotem na powierzchni. Mają soczysty, aromatyczny, kwaśno-słodki miąższ, przypominający w smaku jagodę leśną.

Właściwości i zastosowanie

Owoce jagody kamczackiej zawierają cenne związki bioaktywne, dzięki którym wykazują działanie prozdrowotne, bakteriostatyczne i przeciwzapalne. Przede wszystkim stanowią bogate źródło polifenoli, takich jak antocyjany, flawonoidy oraz kwasy fenolowe. Zawartość tych związków w owocach jest w dużej mierze uzależniona od stopnia ich dojrzałości, odmiany, warunków uprawy i przechowywania. Dodatkowo owoce jagody kamczackiej zawierają składniki mineralne i witaminy, w szczególności fosfor, magnez, wapń oraz witaminę C.

Ze względu na właściwości bakteriobójcze i odkażające owoce jagody kamczackiej są stosowane w leczeniu chorób żołądka. Nalewkę i napary sporządzane z liści wykorzystuje się z kolei przy leczeniu schorzeń gardła i oczu.

Owoce jagody kamczackiej znajdują swoje zastosowanie również w kuchni. Można spożywać je na surowo, przygotować z nich sok, a także stosować jako dodatek do różnego rodzaju deserów, sałatek owocowych, pierogów, wypieków i przetworów. Nadają się również do suszenia oraz mrożenia.

Jagoda kamczacka cieszy się coraz większym zainteresowaniem zarówno wśród sadowników, jak i naukowców. Z powodu niskich wymagań klimatycznych i agrotechnicznych jest niezwykle interesującym gatunkiem nadającym się do uprawy zarówno przez amatorów, jak i doświadczonych hodowców.

Owoce jagody kamczackiej stanowią cenny element diety człowieka. Dzięki zawartym w nich antyoksydantom, zwłaszcza związkom polifenolowym, mogą odegrać istotną rolę w zapobieganiu współczesnym chorobom cywilizacyjnym, takim jak nowotwory, otyłość, cukrzyca oraz choroby układu krążenia.

1. Skupień K., Oszmiański J., Ochmian I., Grajkowski J. (2007): Characterization of Selected Physico-Chemical Features of Blue Honeysuckle Fruit Cultivar Zielona. Polish Journal Of Natural Sciences, t. 4, s. 101-107.
2. Gawroński J., Żebrowska J., Kaczmarska E., Marecki W., Dyduch-Siemińska M., Hortyński J., Szypiło P., Szafrańska B., Czopska K. (2013): Analiza wzrostu i rozwoju siewek jagody kamczackiej (Lonicera caerulea var. kamtschatica Sevast.) w kulturze in vitro. Annales, Vol. XXIII (4), s. 1-10.
3. Ochmian I., Grajkowski J., Skupień K. (2010): Yield and Chemical Composition of Blue Honeysuckle Fruit Depending on Ripening Time. Bulletin UASVM Horticulture, 67 (1), s. 138-146.
4. Svarcova I., Heinrich J., Valentova K. (2007): Berry Fruits As a Source of Biologically Active Compounds: The Case of Lonicera caerulea. Biomed Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub., t. 151 (2), s. 163-174.
5. Bożek M., Wieniarska J. (2006): Biologia kwitnienia i wydajność cukrowa kwiatów dwóch odmian Lonicera kamtschatica (Sevast.) Pojark. Acta Agrobotanica, Vol. 59, s. 177-182.
6. Rupasinghe H.P.V., Juan Yu L., Bhullar K.S., Bors B. (2012): Haskap (Lonicera caerulea): A new berry crop with high antioxidant capacity. J. Plant Sci., t. 92, s. 1311-1317.
7. Jurikova T., Rop O., Mlcek J., Sochor J., Balla S., Szekeres L., Hegedusova A., Hubalek J., Adam V., Kizek R. (2012): Phenolic Profile of Edible Honeysuckle Berries (Genus Lonicera) and Their Biological Effects. Molecules, t. 17, s. 61-79.
8. Bros B. (2012): Blue Honeysuckle. Wyd. University of Saskatchewan, Saskatoon.