Barszcz z czerwonych buraków to jedna z tradycyjnych potraw polskich. Jest on nie tylko smaczny, ale też zdrowy. Barszcz czerwony nie musi być spożywany tylko raz w roku podczas wigilii, ponieważ ze względu na szereg właściwości prozdrowotnych zdecydowanie warto włączyć go do swojej codziennej diety.
Buraki są prawdziwym skarbem wśród warzyw. Zawierają w sobie całą masę witamin i składników mineralnych. Są dobrym źródłem witamin: A, B1, B2, B3, B4, B5, B6, B12, C. Jednak, lepszym źródłem witaminy C jest kwas buraczany, ponieważ w wyniku fermentacji powstaje kwas askorbinowy. W burakach znajduje się również cały szereg pierwiastków: żelazo, potas, magnez, fosfor, wapń, miedź, cynk, kobalt, mangan i sód.
Burak zwyczajny (Beta vulgaris L.) należy do rodziny komosowatych (Chenopodiaceae). Sok z kiszonych buraków i zakwas z buraka znane były już od wieków. Przede wszystkim ceniono je za ich właściwości lecznicze. W medycynie naturalnej stosowane były w celu zapobiegania i łagodzenia infekcji bakteryjnych i wirusowych, wzmocnienia odporności organizmu oraz przy problemach trawiennych.
Zarówno w sklepach jak i w kuchni najczęściej spotkać można buraki w kolorze ciemnoczerwonym. To popularne buraki ćwikłowe, ale istnieją również buraki pozbawione naturalnego czerwonego barwnika, czyli betaniny: złote lub białe. Na uwagę zasługują również wyjątkowe włoskie buraki Chioggia. Są one słodsze w smaku w porównaniu z burakami czerwonymi, aprzekroju posiadają charakterystyczne białe wzorki. Przekłada się to jednak na ich właściwości przeciwutleniające, ponieważ to właśnie ciemny barwnik betanina wykazuje prozdrowotne działanie przeciwutleniające. Oznacza to, że regularne ich spożywanie przyczynia się do unormowania poziomu cholesterolu, przeciwdziała zwapnieniom naczyń krwionośnych i reguluje ciśnienie krwi. Dodatkowo przeciwutleniacze obecne w burakach neutralizują wolne rodniki, dzięki czemu przeciwdziałają i hamują rozwój komórek nowotworowych.
Naukowcy na Wydziale Żywienia Człowieka SGGW w Zakładzie Żywności Ekologicznej wykazali wpływ buraków i fermentowanych soków z buraków na komórki ludzkiego nowotworu żołądka. W przypadku buraków, badanie potwierdziło, że są one bogatym źródłem ważnych składników dla organizmu człowieka, takich jak: witamina C, witamina B1, kobalt, wapń, magnez, sód, potas, mangan, miedź, a także nadających charakterystyczny buraczany kolor betacyjanin będących silnym antyoksydantem. Natomiast w przypadku fermentowanych soków z buraków okazało się, że jest on bardziej zasobny w składniki o udowodnionym prozdrowotnym wpływie na organizm człowieka niż świeże warzywa.
Buraki ćwikłowe ze względu na swoje wyjątkowe właściwości często stanowią element diety sportowców. Sok z buraków podnosi we krwi stężenie tlenku azotu, który odpowiada za rozszerzanie naczyń krwionośnych i regulację ciśnienia krwi. Oznacza to, że regularne jego spożywanie przyczynia się do zwiększenia przyswajania tlenu przez komórki i lepsze dotlenienie całego organizmu.
Buraki to źródło wielu cennych witamin, składników mineralnych i przeciwutleniaczy. Zdecydowanie powinny się pojawiać częściej na polskich stołach niż tylko na wigilię w postaci barszczu. Warto sięgać po nie w okresie zwiększonej aktywności fizycznej, dodawać do sałatek lub nawet można przygotować z nich ciasto.
- Kazimierczak, Renata, Ewelina Hallmann, Janusz Lipowski, Nadzieja Drela, Anna Kowalik, Tõnu Püssa, Darja Matt, Anne Luik, Dariusz Gozdowski, and Ewa Rembiałkowska. „Beetroot (Beta vulgaris L.) and naturally fermented beetroot juices from organic and conventional production: metabolomics, antioxidant levels and anticancer activity.” Journal of the Science of Food and Agriculture 94, no. 13 (2014): 2618-2629.
- Kazimierczak, Renata, Ewelina Hallmann, Veslava Treščinska, and Ewa Rembiałkowska. „Estimation of the nutritive value of two red beet (Beta vulgaris) varieties from organic and conventional cultivation.” Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 3, no. 56 (2011): 206-210.
- Sikora, M., K. Klonowska, E. Hallmann, and E. Rembiałkowska. „Nutritive quality of red beet roots from organic and conventional production.” The impact of organic production methods on the vegetable product quality. Published by SGGW, Warszawa, Poland (2010): 209-220.
- Wylie, Lee J., James Kelly, Stephen J. Bailey, Jamie R. Blackwell, Philip F. Skiba, Paul G. Winyard, Asker E. Jeukendrup, Anni Vanhatalo, and Andrew M. Jones. „Beetroot juice and exercise: pharmacodynamic and dose-response relationships.” Journal of applied physiology 115, no. 3 (2013): 325-336.
- Cermak, Naomi M., Peter Res, Rudi Stinkens, Jon O. Lundberg, Martin J. Gibala, and Luc JC Van Loon. „No improvement in endurance performance after a single dose of beetroot juice.” International journal of sport nutrition and exercise metabolism 22, no. 6 (2012): 470-478.
- Siervo, Mario, Jose Lara, Ikponmwonsa Ogbonmwan, and John C. Mathers. „Inorganic nitrate and beetroot juice supplementation reduces blood pressure in adults: a systematic review and meta-analysis.” The Journal of nutrition 143, no. 6 (2013): 818-826.
