Rabarbar to roślina o małych wymaganiach termicznych, która wznawia wegetację zaraz po stopnieniu śniegu i rozmarznięciu gleby. Jest to pierwszy z wiosenno-letnich przysmaków dostępnych w naszej strefie klimatycznej. Najwięcej jemy go wczesną wiosną i dobrze, bo właśnie teraz ma on najbardziej korzystny skład chemiczny. Warto jednak wiedzieć, że rabarbar choć jest warzywem bogatym w cenne składniki odżywcze, nie powinien być spożywany w dużych ilościach, zwłaszcza przez osoby cierpiące na choroby nerek, osteoporozę, reumatyzm czy niedokrwistość.
Rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum L.) inaczej zwany rzewieniem to roślina wieloletnia z rodziny rdestowatych. Ze względu na małe wymagania termiczne jest uprawiany w klimacie umiarkowanym i chłodnym. Pochodzi z Azji, ale jego uprawa cieszy się popularnością także w Polsce.
Warzywo to ma bardzo charakterystyczne długie (do 1,5 m) i grube łodygi o czerwonym odcieniu oraz duże, zielone liście. Na wzrost i rozwój rabarbaru istotny wpływ wywierają warunki pogodowe (intensywność światła, długość dnia, temperatura i ilość opadów), dlatego roślina ta zawiera najwięcej składników odżywczych właśnie wczesną wiosną. Częścią jadalną są łodygi, które mają specyficzny słodko-kwaśny smak i doskonale nadają się jako składnik kompotów, ciast czy wina.
Dietetyczna bomba odżywcza
Rabarbar wykorzystywany jest w kuchni przeważnie z uwagi na swoje walory smakowe, ale powinien być spożywany również ze względu na swój bogaty skład chemiczny i niską wartość energetyczną (zaledwie 9 kcal w 100 g świeżej masy). Ma on także niski indeks glikemiczny (15), dzięki czemu może być spożywany przez osoby cierpiące na choroby metaboliczne, takie jak np. cukrzyca. Warzywo to, dzięki wysokiej zawartości błonnika pokarmowego (3,2 g w 100 g świeżej masy), usprawnia pracę jelit i pomaga usuwać zalegające w organizmie toksyny. W łodygach rabarbaru znajduje się wiele minerałów i witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a także związki o działaniu biologicznie czynnym (w szczególności polifenole), które neutralizują wolne rodniki i w ten sposób łagodzą skutki stresu oksydacyjnego. Jest w nich również sporo witaminy E oraz witamin z grupy B, a także składników mineralnych (wapnia, potasu i żelaza). Charakterystyczny kwaśny smak wynika z wysokiej zawartości witaminy C (9,0 mg w 100 g świeżej masy).
Umiar wskazany
Rabarbar zawiera także substancje, które spożywane w nadmiarze mogą mieć szkodliwy wpływ na nasze zdrowie – kwas szczawiowy i rapontycynę. Kwasu szczawiowego powinny unikać przede wszystkim osoby z problemami nefrologicznymi, gdyż zwłaszcza u nich nadmiar tej substancji może skutkować wytworzeniem się w nerkach kryształów szczawianów. Ponadto kwas szczawiowy jest zaliczany do substancji antyodżywczych – nadmierne jego spożycie może spowodować w organizmie niedobór wapnia, żelaza i magnezu. Z tego powodu rabarbar nie jest zalecany osobom cierpiącym na osteoporozę, niedokrwistość czy reumatyzm. Z kolei zawarta w tym warzywie rapontycyna ma działanie podobne do estrogenów, więc przy nadmiernym stężeniu w organizmie może powodować zaburzenia hormonalne.
Spożywanie rabarbaru może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, ale pod warunkiem, że jest jedzony z umiarem, np. w postaci kawałka ciasta.
